در بخش یازدهم به ادامه موضوع فناوری اطلاعات و ارتباطات یا ICT میپردازیم . در این بخش می خواهیم با یکی دیگر از کاربرد های فناوری اطلاعات به نام دولت الکترونیک آشنا بیشیم .

دولت الکترونیک (E-Government)  :

در بخش یازدهم به ادامه موضوع فناوری اطلاعات و ارتباطات یا ICT میپردازیم  . در این بخش می خواهیم با یکی دیگر از کاربرد های فناوری اطلاعات به نام دولت الکترونیک  آشنا بیشیم .

همانطور که در جلسات گذشته گفتیم کاربرد های زیادی برای فناوری اطلاعات وجود دارد

•             تجارت الکترونیک (E-Commerce)

•             بانکداری الکترونیک (E-Banking)

•             دولت الکترونیک (E-Government)

•             آموزش الکترونیکی (E-Learning)

•             کار از راه دور (Teleworking)

 

دولت الکترونیک یا Electronic government مفهوم تازه‌ای نیست و سالهاست که در دنیا و همینطور در کشور ما مورد توجه قرار گرفته است. اما تعاریف متفاوتی از دولت الکترونیک می‌شود که ممکن است شناخت آن را کمی پیچیده کند.

اگر بخواهیم از تعاریف فنی فاصله بگیریم و از نگاه کارکردی و از دیدگاه ارباب رجوع به این مفهوم نگاه کنیم، تعریف آن ساده‌تر خواهد بود. از این منظر،

 

دولت الکترونیک:

تعریف : دولت الکترونیک به معنای استفاده از وسایل ارتباطی الکترونیکی مانند رایانه و اینترنت برای ارائه خدمات عمومی دولتی به شهروندان و سایر افراد در یک کشور یا منطقه جغرافیایی است.

سایر تعاریف  :

•             معادل فراهم سازی امکان استفاده سهل و آسان از فناوری اطلاعات به منظور توزیع خدمات دولتی به صورت مستقیم به مشتری، به صورت 24 ساعته و 7 روز هفته می‌باشد.

 

•             شیوه‌ای برای دولتها به منظور استفاده از فناوری جدید می‌باشد که به افراد تسهیلات لازم جهت دسترسی مناسب به اطلاعات و خدمات دولتی، اصلاح کیفیت خدمات وارائه فرصتهای گسترده‌تر برای مشارکت در فرایندها و نهادهای مردم سالار را اعطا می‌کند.

•             یک دولت ارقامی دیجیتالی بدون دیوار و یک دولت بدون ساختمان و سازمانی مجازی است که خدمات دولتی را به صورت بلاواسطه به مشتریان ارائه می‌دهد و موجب مشارکت آنان در فعالیتهای سیاسی و اقتصادی می‌گردد.

•             یک شکل پاسخگویی دولت می‌باشد که بهترین خدمات دولتی را به صورت برخط  به شهروندان ارائه می‌دهد و آنها را در فعالیتهای اجتماعی شرکت می‌دهد.

•             معادل استفاده از فناوری به منظور تسهیل امور دولت از طریق ارائه خدمات و اطلاعات کارا و موثر به شهروندان و شرکتهای تجاری و تولیدی می‌باشد.

•             ترکیبی از تکنولوژی های فناوری اطلاعات بر بستر شبکه وب اینترنت یا شبکه ملی اطلاعات به منظور ارائه خدمات به طور مستقیم به عامه مردم است.

 

وجه اشتراک تعاریف

معمولاً تعاریف دولت الکترونیک شامل یک چند عنصر از عناصر چهارگانه زیر است:

•             ابزارهای فناوری

•             اهداف و نقش فعال دولت

•             شهروندان، مشتریان و ذی نفعان

•             حوزه‌های کاربرد

 

نخستین و اساسی‌ترین عنصر رایج در تمامی تعاریف به پذیرش و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برمی‌گردد. زیرا بعد فناوری این مفهوم را برجسته می‌کند.

عنصر دوم هدف دولت از پذیرش فناوری اطلاعات است. این عنصر معمولاً با اهداف عمده‌ای نظیر ایجاد تحول یا اصلاح بخش عمومی یا اهداف خاص تری مانند مشارکت کارکنان در ارتباط است.

در بیشتر تعاریف موجود بر دی‌نفعان، شهروندان و سازمان‌های تجاری مهمی که بواسطه پذیرش دولت دیجیتال تحت تاثیر قرار می‌گیرند، تاکید شده است. این منعکس کننده رویکرد رابطه‌ای به دولت دیجیتال بوده و با دید مدیریت دولتی در ارتباط است.

سرانجام برخی تعاریف نیز با رجوع به حوزه‌های کاربردی ارائه می‌شوند. این حوزه‌ها شامل کارکردهای اداری، مدیریت مالی، ارائه خدمات، خط‌مشی‌گذاری، مدیریت دولتی و اعمال دموکراتیک می‌گردد.

 

تاریخچه دولت الکترونیک در ایران چگونه است؟

اگر چه کاربرد فناوری اطلاعات در ایران سابقه ای به نسبت طولانی دارد اما جهت گیری اصلی آن در گذشته تأکید بر رویکرد درون نگری و با هدف بهبود در نظام اداری و افزایش کارایی بوده است.

مفهوم دولت الکترونیک طی چند دهه اخیر در ایران نیز مطرح شده است و پس از تصویب قانون برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران به بخشی از برنامه‌های توسعه دولت تبدیل شد. به این ترتیب، توسعه دولت الکترونیک در دستور کار دولت‌ها قرار گرفت و با وجود اینکه هنوز متولی مستقلی ندارد، در بسیاری از سازمان‌های دولتی ایران توسعه یافته است.

امروزه خدمات دولت الکترونیک در ایران به اشکال مختلفی مانند پلیس +۱۰، دفاتر پیشخوان خدمات دولت و درگاه‌های ارتباطی اینترنتی در سازمان‌های مختلف مشاهده می‌شود و ابزاری مهم برای کوچک کردن و چابک‌سازی دولت است. سازمان‌های بزرگ دولتی می توانند بسیاری از خدمات خود را از طریق فضای مجازی ارایه می‌دهد و ارباب رجوع می‌توانند بدون این‌که نیاز باشد از خانه خارج شوند، ار طریق اینترنت و حتی گوشی تلفن همراه خدمات موردنیاز خود را دریافت کنند.

البته کشور ما ایران، طبق گزارش ۲۰۲۰ سازمان ملل متحد در جایگاه ۸۹ توسعه دولت الکترونیک در دنیا قرار دارد و هنوز از لحاظ شاخص‌های دولت الکترونیک و روند توسعه آن در میان کشورهای جهان و حتی منطقه جای پیشرفت دارد. برخی از اصلی‌ترین موانع در مسیر توسعه دولت الکترونیک و خدمات آن را می‌توان ناشی از عدم توسعه فرهنگ متناسب در سازمان‌های دولتی دانست. برای رفع این مشکل، استفاده از ابزارها و سامانه‌هایی که خدمات خود را با رابط کاربری آسان و همراه با قابلیت یکپارچگی با سایر نرم‌افزارها ارائه می‌دهند، می‌تواند راهکار مناسبی باشد.

 

ابعاد اصلی دولت الکترونیک

عوامل و ابعاد اصلی دولت الکترونیک به چهار حوزه قابل تقسیم است:

•             مدیریت الکترونیک

•             خدمات الکترونیک

•             حاکمیت الکترونیک

•             دموکراسی الکترونیک

 

ساختار دولت الکترونیکی

ساختار دولت الکترونیکی متشکل از چهار بخش می‎باشد که در زیر به آنها اشاره می‎کنیم:

 

دولت و شهروندان ( G2C)

رابطه دولت و شهروندان یکی از مهمترین بخش‌های دولت الکترونیکی می‎باشد. از یک سو دولت الکترونیکی موجب ارتقای سطح زندگی شهروندان در همه زمینه‌ها می‎گردد و از سوی دیگر شهروندان نیز با حمایت خود موجب ترغیب دولت برای راه اندازی سیستم‌های الکترونیکی می‎شوند. در این طرح، شهروندان با ارگان‎ها‎ی دولتی سرو کار ندارند بلکه از طریق یک درگاه واحد به انواع خدمات و اطلاعات دولتی مورد نیاز خود دسترسی پیدا می‎کنند.

 

دولت و کسب و کار ها( G2B )

در این بخش دولت الکترونیکی در راستای کمک به تاجران و بازرگانان ارائه خدمات و اطلاعات را به شکل الکترونیکی و با صرف حداقل هزینه و زمان انجام می‎دهد. بازرگانان نیز در سطح ملی و بین المللی می‎توانند با استفاده از خدمات و اطلاعات تجاری که دولت به صورت سازمان یافته در اختیار آن ها می‎گذارد، امور خود را به پیش ببرند.

 

دولت و کارمندان ( G2E )

در این بخش دولت برای بهینه سازی نحوه ارتباطات دولت با کارمندان، سازمان‌های مختلفی را به وجود می‎آورد به طوری که کارمندان دولت بتوانند با صرف حداقل زمان و هزینه ،  امور اداری را انجام دهند.

برای مثال پرداخت وام یا حقوق بازنشستگی می‎تواند به صورت الکترونیکی صورت بگیرد و حتی کارمندان می‌توانند در منزل وظایف اداری خود را انجام دهند. در این بخش اگر چه دولت در پی افزایش رفاه کارمندان می‎باشد اما به تبع آن شهروندان نیز می‎توانند نیازهای خود را در ارتباط با ارگان‎های دولتی رفع نمایند.

 

دولت و دولت ( G2G )

در بخش دولت با دولت با روابط بین المللی و فراملی مواجه هستیم به طوری که تعاملات و ارتباطات میان دولت‌ها نظیر تبادل اسناد و اطلاعات به صورت الکترونیکی انجام می‎شود.

 

مشتریان دولت الکترونیک را می‌توان به طور کلی به سه دسته تقسیم کرد :

•             شهروندان

•             بنگاههای اقتصادی

•             موسسات دولتی

 

چرا به ایجاد دولت الکترونیک نیاز پیدا میکنیم:

•             رشد فناوری اطلاعات و فشارهای ناشی از رقابت در جهان

•             رشد استفاده از اینترنت بین مردم

•             تغییر انتظارات مردم با پیشرفتهای جهانی

•             جهانی شدن به منظور صدور فرهنگ و رقابت اقتصادی سیاسی بین المللی

 

ضرورت ایجاد دولت الکترونیک

الف – رسیدگی به بحران کاهش اعتماد به دولت

ب – خواست و انتظار مردم

پ- نسل جوان دیجیتال

ت- صرفه جویی در هزینه ها

 

به عنوان ضرورت توجه به اندیشه دولت الکترونیک ، عوامل متعددی را می توان نام برد که مهمترین آنها عبارتند از :

الف – رسیدگی به بحران کاهش اعتماد به دولت

در دهه های اخیر مردم احساس می کنند که از دولت ها فاصله گرفته اند . این مسئله در دیدگاه جوانان نمود بیشتری دارد . چرا که در دوره ای زندگی می کنند که در برخی کشورها ضعف های سیاسی و اقتصادی و نیز ضعف های عمومی موجب تکدر ذهن آنان نسبت به دولت و خدمات دولتی شده است . مردم امروزه از خدمات دولتی به عنوان فرآیندی زمان بر ، هزینه بر ، پردردسر یاد می کنند ، در حالی که اندیشه دولت الکترونیک می تواند این تصور را کاملاً تغییر دهد . دولت الکترونیک قابلیت آن را دارد که رابطه میان دولت و مردم را به طور کلی متحول کند و خدمات دولتی را کاملاً بهبود بخشد .

ب – خواست و انتظار مردم

در این مرحله سئوال اساسی آن است که مردم از دولت الکترونیک چه انتظاری دارند ؟

آنچه مردم واقعاً از دولت الکترونیک انتظار دارند ، ارتباط بهتر و ساده تر با نمایندگانی است که به آن ها رأی داده اند . آن ها می خواهند که دولت نسبت به خواست شان بیشتر پاسخ گو باشد و انجام امور و تعاملات میان آنها را بهبود بخشد . مردم می خواهند که نقش مؤثرتر و شفاف تری در فرآیندهای مرتبط با دولت داشته باشند . در یک نظر خواهی که توسط یکی از مراکز تحقیقاتی امریکا انجام گرفته است ، دو مورد از مهمترین انتظارات مردم از دولت الکترونیک عبارت بودند از : پاسخ گویی بیشتر دولت ، و دسترسی بیشتر و بهتر به اطلاعات دولتی ، آن ها خواهان آن هستند که بتوانند به خدمات دولتی از هر جای ممکن ، خانه ، اداره و یا هر نقطه جغرافیایی دیگر ، بدون هیچ گونه محدودیتی در زمینه ی نحوه ی دستیابی ( از طریق رایانه شخصی ، تلفن همراه ، بی سیم ، تلویزیون شبکه ای ) دسترسی داشته باشند .

پ- نسل جوان دیجیتال

برای نسل فعلی رهبران دولتی ، پیشتازان جوانی که صفحه کلیدها و ارتباطات بی سیم، بخشی از ابزار ارتباطی شان محسوب می شود، توجه جدی به فن آوری جدید یک امر ضروری است .

رسانه ی الکترونیک از مدت ها پیش نقش عمده ای در زندگی کودکان و نوجوانان ایفا نموده و اکنون بسیاری از آن ها از داشتن ابزار رسانه ای شخصی خویش در شعف هستند . آنها همچنین در دنیایی رشد می کنند که از شبکه های اطلاعاتی ، ابزار دیجیتال ، و شعار ارتباط ابدی اشباع است .

 

ت- صرفه جویی در هزینه ها

دولت الکترونیک اگر به خوبی پیاده شود، به معنی کارآمدتر شدن دولت با هزینه ای کمتر برای مردم ( پرداخت کنندگان مالیات ) خواهد بود . دولت الکترونیک، هزینه ی تعاملات میان مردم و حکومت ونیز میان سطوح مختلف حکومتی را کاهش می دهد . تجربیات سال های اخیر نشان داده است که دسترسی مردم به اطلاعات دولتی از طریق شبکه ، هزینه دولت ها را به طور قابل توجهی کاهش داده است . با تأمین دسترسی عمومی الکترونیک و خدمات پیوسته ، به عنوان اهداف عمومی ، دولت توانسته است کار ایجاد قراردادن اطلاعات به صورت پیوسته در شبکه های خانگی ، فضای خدمت رسان ، طراحی وب ، پایگاه اطلاعاتی و غیره را با هزینه ای کمتر از هزینه های کوتاه مدت ، انجام دهد . دولت ها می توانند خدمت به مراجعین را با به کارگیری ابتکارهای دولت الکترونیک که اقدام های مؤسسه ها و سرمایه گذاری مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات را یکپارچه می سازند ، بهبود بخشند . این ابتکارها می توانند سرمایه های هنگفتی را از طریق صرفه جویی ناشی از کاهش دیوان سالاری های اضافی ، ایجاد نمایند .

 

نمونه‌هایی از خدمات دولت الکترونیکی در ایران :

دریافت و پرداخت الکترونیکی : پرداخت قبوض مانند قبض آب، برق، تلفن

خدمات ثبت احوال الکترونیکی : دریافت شناسنامه، هوشمندسازی کارت ملی

خدمات قضائی الکترونیکی : ارسال زمان و مکان دادگاه

خدمات بانکداری الکترونیکی : پرداخت، کارت‌به کارت

خدمات سلامت الکترونیکی : نسخه‌الکترونیکی

خدمات آموزش الکترونیکی : برگزاری کلاسها به‌صورت مجازی

ثبت نام الکترونیکی : ثبت نام کنکور، آزمون استخدامی

خدمات پیگیری الکترونیکی : پیگیری مرسولات

خدمات بیمه الکترونیکی : تحت پوشش درآمدن انواع بیمه‌ها

درخواست مجوز الکترونیکی : برای تاسیس شرکت، موسسه‌، مدارس

 

مزایای دولت الکترونیک  :

•             ارائه خدمات دولتی الکترونیک ویکپارچه

•             رفع شکاف طبقاتی

•             امکان آموزش مادام العمر

•             بازسازی روابط میان دولت ها با مردم

•             توسعه اقتصادی

•             ایجاد یک نوع حکومت مشارکتی

•             بهبود خدمات عمومی و افزایش رضایت شهروندان

•             افزایش شفافیت کارها و مسئولیت‌پذیری دولت

•             افزایش بهره وری و کاهش هزینه‌های دولت

•             افزایش دسترسی به خدمات عمومی

•             افزایش مشارکت مردم و تقویت مردم سالاری

•             کمک به حفظ محیط زیست

•             مزایای دولت الکترونیک

•             کاهش هزینه های دولت

•             صرفه جویی در وقت و انرژی ( 60% )

•             کاهش آلودگی شهر و هوا بدلیل کاهش ترافیک و عدم حضور فیزیکی

•             کاهش فساد اداری و افزایش سطح آگاهی مردم

•             بهبود کیفیت زندگی مردم و ارائه خدمات پر سرعت به مردم

•             افزایش اشتغال بدلیل ارائه خدمات دولتی توسط بخش خصوصی

•             بهبود کارایی و ارائه بخش دولت از طریق خدمات لایه ها

•             همسو سازی سرمایه گذاریها با نیازهای شهروندان

 

مزایای دولت الکترونیک  :

1.            ارائه خدمات دولتی الکترونیک ویکپارچه :

سازمان های دولتی ورای ارائه خدمات ، پیوسته می توانند خدماتی با ارزش افزوده و منسجم ارائه نمایند . آنها قادر خواهند بود تا به جای سرگردان کردن مردم میان چند اداره یا پایگاه اینترنتی مختلف جهت دریافت تأییدیه های دولتی، به آنها امکان دهند تا امور خود را تنها از یک نقطه دسترسی انجام دهند .

2.            رفع شکاف طبقاتی :

دولت ها می توانند امکان دسترسی به فناوری جدید را برای مردم و امکان آموزش های رایانه ای را برای جوانان و سالمندان از طریق برنامه های متنوع فراهم نمایند .

3.            امکان آموزش مادام العمر:

اندیشه تمام نشدن آموزش با پایان یافتن دوران مدرسه ، امروزه از طریق آموزش از راه دور تحقق یافته است . جامعه ای با نیروی کار فرهیخته که از مختصات دولت الکترونیک است ، نیازمند آن است که به طور پیوسته از آموزش های پیشرفته و فردی برخوردار باشد .

4.            بازسازی روابط میان دولت ها با مردم :

به جای تأمین خدمات یکسان برای همه ،دولت ها می توانند به کمک فناوری جدید با مردم به صورت افرادی مجزا عمل و به آنها خدمات شخصی ارائه نمایند . در این صورت شهروندان در روابط خود با دولت ، احساس مسئولیت بیشتری می کنند و اعتماد و اطمینان خود را نسبت به بخش دولتی دوباره به دست می آورند .

5.            توسعه اقتصادی :

دولت ها می توانند با ارائه خدمات پیوسته به بازرگانان آنها را در امورشان یاری دهند . اتصال به شبکه و استفاده از ابزار شبکه ، آن ها را در اموری چون اخذ مشاوره و انگیزه های مالی کمک می کند . به علاوه ، آن ها قادر خواهند بود تا از مزایای به روز بودن، ارتباط نزدیک تر با مشتریان ،ورشد وتوسعه محلی و جهانی بازارهای خود بهره مند شوند .

6.            ایجاد یک نوع حکومت مشارکتی :

دولت الکترونیکی می تواند به یک مردم سالاری مستقیم منتهی گردد . هم اکنون نیز برخی دولت ها در سطح محلی ، از مناظره ها و تریبون های آزاد بحث و گفتگو ، و رای گیری های اینترنتی در جهت بهبود فرآیندهای تصمیم سازی خویش حمایت می نمایند .

7.            بهبود خدمات عمومی و افزایش رضایت شهروندان

مزیت اصلی الکترونیکی کردن خدمات دولتی این است که به بهبود این خدمات و تسهیل ارائه آنها به شهروندان منجر می‌شود. بطوری که شهروندان می‌توانند بدون نیاز به حضور فیزیکی، صرف هزینه بالا و کاغذبازی، خدمات مورد نظر خود را دریافت کنند. این در حالی است که در روش سنتی، انجام کوچکترین کارهای اداری مانند گرفتن یک امضاء یا ایجاد یک تغییر در مشخصات متقاضی می‌تواند فرآیندی طولانی باشد. از سوی دیگر، دولت می‌تواند داده‌های بهتری در مورد سطح تقاضای مردم داشته باشد و خدمات خود را با سرعت بیشتر و متناسب با نیازهایشان به آنها ارائه کند.

8.            افزایش شفافیت کارها و مسئولیت‌پذیری دولت

وقتی خدمات دولتی الکترونیکی می‌شود، داده‌های مربوط به این خدمات و عملکرد دولت در آنها نیز مشخص خواهد شد. در صورتی که این داده‌ها در اختیار عموم قرار بگیرند، آنها می‌توانند به راحتی و در کمترین زمان، آمارهای مربوط به عملکرد دولت را مشاهده کنند. این  مساله باعث افزایش شفافیت کارها، افزایش آگاهی عمومی مردم و مسئولیت‌پذیری بیشتر دولت خواهد شد.

9.            افزایش بهره وری و کاهش هزینه‌های دولت

الکترونیکی کردن خدمات دولتی، باعث افزایش سرعت کارها، حذف کاغذ از فرآیندهای اداری، عدم نیاز به رفت و آمدهای طولانی و بهبود کارایی و بهره وری دولت می‌شود. تا جایی که برخی آمارها از صرفه جویی ۶۰ درصدی در وقت و انرژی صرف شده در دولت صحبت می‌کنند. تمامی این موارد اثر مثبتی بر کاهش هزینه‌ها دارد. به عنوان نمونه شهروندان می‌توانند به صورت اینترنتی اطلاعات مورد نظر خود را پیدا کرده و درخواست‌هایشان را ثبت و پیگیری کنند. دولت نیز می‌تواند به سرعت درخواست‌ها را پردازش کرده و انواع داده‌های مورد نیاز خود را با کمترین هزینه از شهروندان جمع‌آوری کند.

10.         افزایش دسترسی به خدمات عمومی

پراکندگی شهروندان و سختی دسترسی آنها به خدمات دولتی، یکی از مشکلات بزرگی است که در مسیر ارائه خدمت به آنها وجود دارد. خدمات دولت الکترونیک از طریق اینترنت و با استفاده از رایانه به صورت شبانه روزی در دسترس است و این امکان را فراهم می‌کند تا شهروندان بدون توجه به موقعیت مکانی از سراسر کشور به آنها دسترسی داشته باشند. به همین ترتیب، کارکنان دولت نیز می‌توانند وظایف و ماموریت‌های خود را بدون نیاز به رفت و آمد و از راه دور انجام دهند.

11.         افزایش مشارکت مردم و تقویت مردم سالاری

دولت الکترونیک با افزایش شفافیت و مسئولیت‌پذیری حاکمان، دسترس پذیری بیشتر خدمات و ایجاد اعتماد در مردم به افزایش مشارکت شهروندان در فرآیندهای سیاسی می‌انجامد. همچنین دولت‌ها می‌تواند با استفاده از بستر وب ارتباط عمیق‌تری با شهروندان برقرار کرده و با استفاده از ابزارهایی مانند نظرسنجی‌ها، نظرات مردم را جویا شده و مورد استفاده قرار دهند. به این ترتیب، مردم می‌توانند یک نفوذ مستقیم و برجسته در حاکمیت داشته باشند.

12.         کمک به حفظ محیط زیست

آنلاین شدن خدمات دولتی، نیاز به استفاده از کاغذ را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد. به طوری که شهروندان برای ارائه درخواست‌های خود، دیگر نیازی به پرکردن فرم های کاغذی نخواهند داشت و از نسخه الکترونیک و آنلاین این فرم‌ها آنها استفاده می‌کنند. حتی کارکنان دولت نیز می‌توانند فرم‌های داخلی سازمان خود را به صورت الکترونیکی رد و بدل کنند. از سوی دیگر، اینترنتی شدن این خدمات باعث کاهش رفت و آمدهای شهری و متعاقباً کاهش ترافیک و آلودگی هوا شود. بنابراین، دولت الکترونیک به دلایل متعددی به حفظ بهتر محیط زیست کمک می‌کند.

 

معایب

• ورود فناوری به این حوزه علیرغم تمام امتیازاتی که به همراه دارد، معایبی نیز دارد. خرید و راه‌اندازی کامپیوترها و به‌روزرسانی‌کردن آنها، تعمیر در صورت خرابی و هزینه‌های این چنینی که کم نیست، از معایب دولت الکترونیکی به‌حساب می‌آید.
• اختلال در روند کاری دولت الکترونیکی در صورت خرابی دستگاه‌ها و نوسان در اینترنت یکی دیگر از پیامدهای ناخوشایند این فناوری است. وابستگی زیاد به کامپیوتر و تجمیع همه اطلاعات روی سیستم‌، حملات سایبری را در کمین دارد.
• دیجیتالی‌شدن دولت و دسترس‌پذیر بودن آن، برای همه اقشار جامعه، اتفاق مثبتی تلقی نمی‌‌شود، قشر کم‌سواد و بی‌‌سواد جامعه تمایلی به استفاده از فناوری ندارند و حتی اگر تمایل به استفاده کردن از فناوری را داشته باشند به علت آشنا نبودن و نداشتن اطلاعات کافی موفق به انجام عملیات خود نمی‌شوند. آموزش به بخشی از این گروه که امکان‌پذیر است و شناخت نسبی درباره گوشی و تبلت هوشمند دارند نیز هزینه‌ سنگین و زمان زیادی را به‌دنبال خواهد داشت.
• از لحاظ جامعه شناختی نیز، ارتباطات بین‌فردی که از مهم‌ترین مدل‌های ارتباطی محسوب می‌شود، در دولت الکترونیکی بدلیل شکل‌گیری فضای مجازی از بین می‌رود.

 

معایب دولت الکترونیک :

• هزینه سنگین آموزش و سرمایه گذاری
• وابستگی زیاد به کامپیوتر
• شکاف دیجیتالی
• خطر حمله های دیجیتالی